Przyczyny współaglutynacji należy doszukiwać się albo w nabywaniu właściwości swoistego zarazka przez zarazek towarzyszący, czyli przez tzw. mirmkrię bakteriologiczną, albo w pewnych podobnych właściwościach chemicznych zarazka swoistego i nieswoistego. Może tu wchodzić w grę albo jednakowa grupa białkowa w r óśnych zarazkach, albo grupa lipidowa, albo w końcu grupa węglowodanowa. W durze plamistym występuje aglutynacja odmieńca X19 dzięki takiej samej grupie węglowodanowej, zawartej w rickettsji Prowazeka i odmieńcu. Aglutyniny nie niszczą bezpośrednio bakterii. Bakterie zaglutynowane posiadają nadal swoją zjadliwość i mogą się nawet rozmnażać. Istnieje więc pogląd, że aglutyniny nie odgrywają większej roli w zwalczaniu zakażenia. Jednak, jeżeli uwzględnimy, że bakterie zaglutynowane (jak wykazano doświadczalnie), łatwiej ulegaj ą fagocytozie, to rola aglutynin nie jest bez znaczenia. Na podstawie swoistości aglutynin wykorzystano zjawisko aglutynacji w serodiagnostyce chorób zakaźnych. Istnieje więc odmiana Widala duru brzusznego, gdzie surowica chorych zlepia hodowle pałeczki Ebertha, wspomniany już odczyn Weil-Felixa dla duru plamistego i inne. Zjawiska aglutynacyjne, surowicy nie powstają od razu, lecz dopiero po pewnym czasie istnienia choroby; czas ten jest różny dla różnych chorób, co oznacza, że musi upłynąć pewien czas dla wytworzenia się aglutynin pod wpływem zarazków. [przypisy: teona allegro, wysypka bostońska u dorosłych, kovmed ]